مطلب ویژه | زیبایی الگوی تمکین در برابر نتایج انتخابات
ملت بزرگ ایران اسلامی، با حضور گسترده در پای صندوق‌های رأی و مشارکت در دو انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی با درک اوضاع حساس داخلی و بین‌المللی، با تمام وجود دل در گرو عزت و سربلندی ایران سرافراز دادند و به ندای رهبر معظم انقلاب لبیک گفتند. این حماسه بزرگ که مردم آگاه، غیرتمند و وفادار به آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی خلق کردند در تاریخ ایران اسلامی ماندگار خواهد شد. حضور پرشور و حداکثری مردم نشان‌دهنده مشروعیت و پویایی نظام جمهوری اسلامی ایران است. انتخابات هفتم اسفند با همه منفی‌بافی‌ها و سیاه‌نمایی‌های دشمنان در منطقه‌ای پرآشوب و ناامن که جنگ سراسر آن را فراگرفته است، در امنیت و آرامش کامل برگزار شد. برگزاری انتخاباتی گرم و پرشور در ایران برای ملت‌های آزادیخواه، الهام‌بخش و ستودنی و برای مخالفان، دردناک است. علاوه بر این آنچه از رفتار انتخاباتی در این دوره می‌توان نتیجه گرفت اینکه بر خلاف انتخابات سال 88 آرای مردم به رأی خوب و بد تقسیم نشد و قانون در محضر آنان فصل‌الخطاب بود و همه به رأی مردم احترام گذاشتند. فارغ از هرگونه سلیقه سیاسی، واکنش اخلاقی، چه از ناحیه منتخبان و چه از ناحیه کسانی که از راه‌یابی به مجلس بازماندند، درقبال این شکست قابل تحسین بود و می‌توان با قاطعیت آرامش فعلی پس از انتخابات را مدیون منش و اخلاق همه نامزدها دانست که البته جز این هم انتظاری نمی‌رفت. بی‌شک این عامل به خودی خود می‌تواند به‌مثابه نقطه عطفی در نمایش بلوغ سیاسی مردم، در تاریخ سیاسی کشورمان ثبت شود. از سویی، غرب به‌ویژه آمریکا که روی برجام و پسابرجام بیش از حد حساب باز کرده بود، هم‌اینک خوب فهمیده که در مقابله با رهبری معظم ایران اسلامی در بازی دوقطبی‌سازی‌های کاذب به کلی قافیه را باخته است. به همین منظور هفته‌نامه صبح‌صادق این موضوع را در دو بعد داخلی و خارجی از زوایای مختلف مورد کنکاش و واکاوی قرار می‌دهد.
۱ـ ارزشمند بودن رأی مردم و فصل‌الخطاب بودن مجاری قانونی
یکی از محاسن این دوره از انتخابات نسبت به برخی دوره‌های گذشته، رعایت اخلاق و نزاکت پس از پیروزی است. چه خوب بود این رفتار عقلانی، پسندیده و تحسین‌برانگیز در حین تبلیغات از سوی هر دو جریان عملی می‌شد. رفتار پساانتخاباتی اصلاح‌طلبان این واقعیت را نشان می‌دهد که آنها عزم جدی برای مشارکت فعال در سیاست ایمان دارند و می‌خواهند شیرینی این پیروزی را با تمام کشور تقسیم کنند. از این طریق آنها می‌توانند جایگاه اجتماعی خود را تقویت کرده و در نتیجه جامعه را برای بهره‌برداری از فرصت‌های پسابرجام آماده کنند. اصولگرایان نیز تمکین به قانون را، آن هم پس از عدم رأی‌آوری در تهران، یک فرصت می‌پندارند. این رفتار صبورانه آنها عملاً به یک کلاس درس اخلاق مبدل شده است. غلامعلی حدادعادل بسیار آرام و متین به طنزهای متعدد علیه خود پاسخ داده و سیدکمال‌الدین سجادی، سخنگوی جبهه پیروان خط امام(ره) و رهبری پذیرفتن نتایج انتخابات و عملکرد نهادهای نظارتی را از ویژگی‌های برجسته رعایت اخلاق انتخاباتی دانست و گفت: «جریان‌های سیاسی باید از ایجاد چالش یا تهمت و اتهام‌زنی به یکدیگر پرهیز کرده و شرایط را برای حفظ کارآمدی مجلس و فراهم شدن زمینه‌های پیشرفت کشور فراهم کنند.» سخنان علیرضا زاکانی، نماینده فعلی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی پس از راه نیافتن به مجلس دهم نیز ستودنی است. وی تصریح کرد: «از همه کسانی که رأی دادند (چه کسانی که به ما رأی دادند یا عزیزانی که به رقبای ما رأی دادند) تشکر می‌کنم و اذعان دارم که رأی مردم ارزشمند بوده و مجاری قانونی فصل‌الخطاب خواهد بود. ما رأی مردم را به خوب و بد تقسیم نمی‌کنیم و قانون را نیز به نفع خود تفسیر نخواهیم کرد و معتقدیم آنچه مهم است، حرکت جامعه به سمت خیر و صلاح، آبادی معنوی و مادی و همچنین رفع موانع رشد و پیشرفت آن است، لذا امیدواریم مجلس دهم رسالت خود را در گره‌گشایی از زندگی مردم و تسریع در ساخت ایران اسلامی و اهداف انقلاب به خوبی انجام دهد.» یا سخنان اسماعیل کوثری که بیان کرد: «ما رأی ملت را با جان و دل می‌پذیریم.» با این تفاسیر، بدیهی است که اصولگرایان الگوی تمکین در مقابل نتایج انتخابات را به زیبایی ارائه می‌دهند تا نه تنها اعتماد به نظام سیاسی و صداقت آن در انتخابات‌ها احیا شود، بلکه با این معیار بتوان واکنش‌های پیشین یا آتی به انتخابات را ارزیابی کرد. اصلاح‌طلبان نیز ترجیح می‌دهند با حفظ آرامش و عدم جنجال خبری اعتماد مردم را از دست ندهند.
از مجموع رفتارهای نخبگی دو طرف برداشت می‌شود بر پایه یک درک مشترک از اوضاع معیشتی مردم، اصولگرایان و اصلاح‌طلبان می‌خواهند در عمل و فارغ از سیاست‌زدگی رقابت انتخابات را فراموش کنند و وارد یک رقابت سازنده شوند؛ رقابتی عملی و اخلاقی برای تصمیمات صحیح و انجام وظایف‌شان برای ارتقای سطح رفاه شهروندان. در کل، باید گفت برخورد اصولگرایان در رویارویی با نتیجه انتخابات بسیار خوب بود. آنها کوچک‌ترین اعتراضی به نتیجه انتخابات نکردند و بدون اینکه کسی را تحریک کنند و به خیابان بکشانند، نتیجه را پذیرفتند. به قول آیت‌الله قرهی؛ «اصولگرایان علاوه بر پیروزی در شهرستان‌ها و در کلیت مجلس، همچنین توانستند با آموزش اخلاق انتخاباتی، درس بزرگی به جناح اصلاح‌طلب دهند. اصولگرایان ثابت کردند قانون، عقلانیت و دموکراسی برای آنان تنها یک شعار نیست و به آن عمل می‌کنند.» البته، ناگفته نماند اصلاح‌طلبان پیروز در انتخابات هم برخلاف دوره‌های پیش بیشتر بر مطالبات و خواسته‌های مردم، به‌ویژه در بعد اقتصادی تمرکز کردند. محمدرضا عارف، سرلیست جریان اصلاحات در پایتخت در بیانیه خود پس از پایان انتخابات در دور نخست اعلام کرد: «ضمن آرزوی توفیق برای تمامی منتخبان مردم در مجلس شورای اسلامی از درگاه ایزد متعال، از ایشان تقاضا دارم، رفتار در چارچوب قانون و اخلاق، گفتار بر مدار صداقت و تصمیم بر مبنای عقلانیت را سرلوحه تمام تصمیمات و اقدامات خود قرار دهند تا با همدلی و همزبانی همه کارگزاران نظام و با اتکا به توانمندی‌های موجود، تحقق برنامه‌های پیشرفت و توسعه، به ویژه رونق اقتصادی مبتنی بر مبنای اقتصاد مقاومتی تسهیل و تسریع شود و مسیر تحقق چشم‌انداز ایرانی آباد و پیشرفته هموارتر گردد.» مطهری دومین منتخب مردم تهران نیز در گفت‌وگوی ویژه خبری با تأکید بر اینکه دیوارکشی میان اصلاح‌طلب و اصول‌گرا را قبول ندارم و مجلس باید متعادل و متوازن باشد، گفت: «مجلس دهم باید به اقتصاد مقاومتی توجه ویژه‌ای داشته باشد؛ لذا محور اقتصاد مقاومتی توجه به توانایی‌ها و استعدادهای داخلی است.»
۲ـ رسیدن به فهم مشترک امانت‌داری نظام از رأی مردم
سیستم نظارتی و اجرایی در کشور ما به شکلی تنظیم شده که هیچ حقی از آرای مردم تضییع نمی‌شود و همیشه انتخابات در ایران سالم بوده و مشارکت مردم هم برخلاف همه ادعاهای نظام‌های مدعی دموکراسی و مردم‌سالاری، حداکثری برگزار شده است. در واقع، می‌توان ادعا کرد که یکی از دقیق‌ترین، سالم‌ترین و مردمی‌ترین انتخابات در بین نظام‌های سیاسی جهان در جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود؛ چرا که اولاً در هیچ نظام سیاسی جهان مشارکت به این میزان در انتخابات وجود ندارد. ثانیاً انتخابات در کشور، هم واقعی و هم دقیق و سالم برگزار می‌شود، تنها یک مورد انتخابات 88 با اینکه صحیح و دقیق برگزار شد، اصحاب فتنه آن را زیر سؤال بردند. با مشخص شدن نتایج دو انتخابات گذشته اصحاب فتنه باید خودشان را اصلاح کنند و رفتارشان را تغییر دهند؛ چرا که انتخابات در هر دوره‌ای به همین شکل برگزار می‌شود، ولی متأسفانه آنان در انتخابات 88 اتهام ناروایی به جمهوری اسلامی ایران زدند و حداقل کاری که باید انجام می‌دادند اینکه باید از ملت و ساحت مقدس مردم عذرخواهی می‌کردند، ولی متأسفانه هنوز برخی از آنها حاضر به عذرخواهی و اعتراف به اشتباه‌شان نیستند. علی مطهری با اینکه تفکر سیاسی‌اش به جریان اصلاح‌طلبی نزدیک است، در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه مردم به نظام اعتماد دارند و رأی‌شان محفوظ است، گفت: «نظام امانت رأی مردم را حفظ می‌کند، لذا رأی مردم در مسیر سیاسی و اقتصادی کشور تأثیرگذار است.»
۳ـ متنبه شدن تحریم‌کنندگان انتخابات گذشته
مقایسه میزان مشارکت در انتخابات مجلس نهم (اسفند 1390) با انتخابات مجلس دهم از جهات گوناگونی اهمیت دارد. انتخابات مجلس نهم در شرایط تحریم شدید خارجی و داخلی برگزار شد. به این معنا که از یک سو در اوج فشارهای اقتصادی و تحریمی دشمن بودیم که اراده ملت ما را هدف گرفته بودند و از سوی دیگر افراطیون اصلاح‌طلب، انتخابات را تحریم کرده بودند تا وزن خود را به رخ بکشند. آن روز در سراسر کشور 64 درصد در انتخابات شرکت کردند و در این دوره بازگشت اصلاح‌طلبان به انتخابات با وجود سوابق «خروج از حاکمیت»، تحریم و «اقدام علیه حاکمیت»، حاصل تأدیب و تربیت مشترک مردم و نظام است. آنها در چنین شرایطی چاره‌ای جز همراهی با افکار عمومی و نظام نداشتند. در حقیقت، مردم که با تحریم انتخابات در سال‌های گذشته کمترین همراهی را نکردند، آنان را متنبه ساختند که مردم‌سالاری در ایران، متوقف به قهر و ناز قانون‌شکنان و فزون‌خواهان نیست.
۴ـ خدمت خالصانه فهم مشترک همه جریان‌ها
از سویی مشخص شد مردم با هیچ حزب و فردی عقد اخوت نبسته‌اند و میزان رضایتمندی مردم به نمایندگان، به میزان کارآمدی و تعهد آنان به نظام و خدمت خالصانه به مردم و حرکت در مسیر ولایت و اصول انقلاب و راه امام(ره) بستگی دارد. در این وضعیت نمایندگانی که موفق به جلب اعتماد مردم برای حضور در مجلس دهم شده‌اند باید از همین آغاز راه، کمر خود را برای خدمت واقعی به مردم و انجام تکالیف نمایندگی خود در چارچوب قانون اساسی و تبعیت از منویات و انتظارات ولایت فقیه محکم بسته و از بازی‌های سیاسی فاصله بگیرند. در غیر این صورت ملت خیلی سریع از نظرشان بر می‌گردند. لازم است نمایندگان با هر سلیقه و گرایشی، حضور در مجلس را برای خدمت بیشتر و خالصانه‌تر به مردم و نظام مغتنم شمرده و از ورود به بازی‌های جناحی، جریانی و نزدیکی به کانون‌های ثروت و فساد اقتصادی فاصله بگیرند. نمایندگان منتخب و همه مسئولان، تصمیم‌سازان در تمامی سطوح ، باید قدرشناس این حضور و همت جانانه مردم باشند و به‌ویژه نمایندگان مردم در «خانه ملت» به شایستگی هرچه تمام تر، با عزمی راسخ و پایبندی به سوگندی که خواهند خورد مطالبات واقعی مردم عزیزمان، از جمله بیکاری ، رکود، تورم و گرانی، مشکل ازدواج جوانان و به حرکت درآوردن چرخه تولید و اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی را پیگیری کنند و مسئولان دولتی نیز با خدمات هرچه صادقانه تر و مؤثرتر و مبتنی بر دانش روز ، تحقق اقتصاد پویای «درون‌زا» و «برون‌گرا» را به جد در دستور کار قرار دهند. اکنون با پایان یافتن انتخابات، انتظار این است که مطالبات اصلی مردم در زمینه ساماندهی به اقتصاد مقاومتی و ترمیم معیشت مردم طبق وعده‌های دولت و نیز صیانت از فرهنگ اسلامی و عزت و اقتدار ملی در مقابل زیاده‌خواهی‌ها و زورگویی دشمنان در اولویت قرار گیرد. به عبارت دیگر، با سپری شدن بیش از 30 ماه و در حالی که دولت محترم تا چند ماه دیگر وارد آخرین سال فعالیت خود می‌شود، انتظار این است که وعده‌های داده شده، به ویژه درباره رونق اقتصادی و خروج از رکود و چرخیدن چرخ اقتصاد و معیشت مردم، از مرحله حرف به مرحله عمل درآید. در این میان نگرانی آن است که با پایان گرفتن مرحله دوم انتخابات مجلس، انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد 96 به همت اصلی دولتمردان تبدیل شود و از آن پس انتخابات‌ها و رقابت‌های حزبی، «مسئله» اصلی دولت باشد.
۵ـ ناخشنودی همیشگی غرب از نتایج انتخابات
اولین اقدامی که شبکه‌های غربی و مخالف نظام در انتخابات این دوره داشتند، تخریب نهادهای نظارتی بود. آنها این کار را با تأکید بر حجم بالای ردّصلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس کلید زدند و پس از آن تلاش کردند با یادآوری حوادث پس از سال 88 و پخش انواع گفت‌وگوها، گزارش‌ها و مستندهای تلویزیونی در این باره، افکار عمومی کشور را تحریک کنند که به‌دلیل حوادث سال 88 همچنان نباید در انتخابات شرکت کرد. البته این سناریو با تأکید اکثریت مردم بر مشارکت انتخاباتی و هوشیاری نخبگان سیاسی از طیف‌های مختلف خیلی زود از دستور کار خارج شد. سپس تلاش‌ها معطوف به زیرسؤال بردن آزادی انتخابات شد و چند نماینده کنگره آمریکا تلاش کردند با سفر به تهران، به زعم خود، موضوع نظارت بین‌المللی بر انتخابات را دنبال کنند.
واکنش شدید تهران به این اقدام سبب شد تا حتی جان کری، وزیر خارجه آمریکا هم به این نمایندگان هشدار دهد که «بدترین کار، مداخله در انتخابات ایران است». آنها با شکست در سه برنامه پیشین تلاش خود را برای اثرگذاری بر فهرست‌های انتخاباتی متمرکز کردند و حمایت از یک فهرست سیاسی در فضای مجازی تبلیغ کردند. در نهایت بنا به تحلیل دو روزنامه نیویورک‌پست و پولیتیکو اوباما نتایج انتخابات در ایران را به‌دقت دنبال می‌کرد و می‌خواست بداند آیا با پیروزی طیف میانه‌روی نزدیک به دولت روحانی، برجام در انتخابات تأثیر عینی و امیدوارکننده داشته است. همین جریان پس از انتخابات و نتایج به دست آمده و مشارکت بالای مردم زاویه تحلیل را کمی تغییر داد و به شکل دیگری وارد ماجرای پس از شمارش آرا شد. کارشناسان بین‌المللی در تحلیل‌های خود ضمن اشاره به عدم انتظار تحولی در رابطه ایران و آمریکا با نتایج به دست آمده از انتخابات به طور تلویحی بیان داشتند امید به قدرت‌گیری اصلاح‌طلب و میانه‌روی سبک غربی در ایران بسیار بعید است. وبگاه آمریکایی «دیلی کالر» در گزارشی نوشت: «در حالی‌که انتخابات ایران به عنوان پیروزی میانه‌روها و شخص «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا و توافق هسته‌ای وی ستوده می‌شود، اما کارشناسان معتقدند این پیروزی آن طور نیست که به نظر می‌رسد؛ زیرا مسئله اینجاست که بسیاری از میانه‌روها تنها نام میانه‌رو را یدک می‌کشند.» «مت مک‌اینس» کارشناس اندیشکده امریکن اینترپرایز نیز در این باره معتقد است: «نامزدهایی در این انتخابات بودند که در واقع میانه‌رو نبودند و ایده پیروزی میانه‌روها بر اساس واقعیت اصلی که میانه‌روهای واقعی از حضور در انتخابات بازماندند، صحت ندارد.» سعید قاسمی‌نژاد از کارشناسان (و متواریان فتنه 88) اندیشکده دفاع از دموکراسی نیز در این باره گفت: «اصولگرایان در مجلس خبرگان رهبری پیروزی قاطعانه‌ای داشتند. مورد گیج‌کننده این ماجرا این است که در واقع اصلاح‌طلب‌ها نامزد کافی برای پرکردن لیست‌های خود نداشتند تا اصولگرایان را شکست دهند.» از دیدگاه وی اصلاح‌طلبان تنها پیروزی‌های محدودی، آن هم در تهران داشتند که قابل پیش‌بینی بود و نتایجی که نمی‌تواند منعکس‌کننده کل کشور باشد. قاسمی‌نژاد در ادامه گفت: «اصولگرایان و اصلاح‌طلبان در مجلس با هم یکی شده‌اند و البته بسیاری از نامزدهای تحت حمایت اصلاح‌طلبان نیز همه چیز هستند جز اصلاح‌طلب و آنها حتی با معیارهای جمهوری اسلامی نیز یک اصلاح‌طلب محسوب نمی‌شوند.» به نوشته «دیلی کالر» هر دو کارشناس متفق‌القول اعلام کردند که انتخابات تغییر واقعی در روابط ایران و آمریکا پدید نخواهد آورد. مک اینس همچنین گفت: «حسن روحانی رئیس‌جمهور و میانه‌روهای همراهش در آغاز می‌توانند از دست بالاتری برخوردار باشند، اما احتمالاً قادر به اصلاحات واقعی و کافی نخواهند بود و تغییر مؤثر واقعی در آینده و در زمانی ایجاد می‌شود که در مجلس خبرگان رهبری نیز یک میانه‌رو بتواند رهبری میانه‌روتر انتخاب کند.