برجام نفتی
ظرفیت ایران برای افزایش تولیدات نفتی پس از اجرای برجام یکی از پرسش‌های اساسی در بخش انرژی است که این روزها در داخل و بیشتر در خارج از ایران درباره آن تحلیل‌های زیادی وجود دارد. حضور ایران در بازار جهانی نفت قدمت تاریخی دارد و به امروز مربوط نمی‌شود؛ به همین دلیل مشتریان نفت ایران کاملاً با بازار و به ویژه با کیفیت نفت سبک ایران آشنا هستند و حتی در پیش از تحریم‌ها چند کشور اروپایی پالایشگاه‌های خود را بر اساس ساختار نفتی ایران تنظیم کرده بودند. از این رو پس از برجام برای نخستین‌بار در ۲۴ بهمن ماه به طور رسمی صادرات نفت ایران به اروپا آغاز شد. اولین محموله نفت صادراتی ایران به اروپا چهار میلیون بشکه است که دو میلیون بشکه از این محموله مربوط به شرکت توتال فرانسه و مابقی مربوط به پالایشگاه‌های اسپانیا و یک شرکت روسی است. پیش از اعمال تحریم‌ها، 17 درصد از صادرات نفت خام ایران به بازارهای اروپا می‌رسید و کشورهایی مانند اسپانیا، یونان و ایتالیا مقصد این محموله‌ها بود. ایران افزون بر اروپا و تلاش برای جذب مشتریان جدید با مشتریان سنتی خود هم وارد مذاکره شده است تا تقاضا‌ی‌شان را برای خرید نفت ایران افزایش دهند و آن کشورها هم پذیرفته‌اند که نفت بیشتری از ایران خریداری کنند؛ اما دو پرسش دیگر پیش می‌آید، یکی اینکه آیا ایران می‌تواند ظرفیت تولید را در حدی بالا ببرد که جوابگوی مشتریان جدید و سنتی باشد؟ دوم اینکه تولیدکنندگان جایگزین ایران در دوره تحریم‌ها به سهمیه سابق خود بازمی‌گردند؟ در پاسخ به پرسش اول باید گفت: بر اساس میزان تولیدی که ایران از مناطق نفت‌خیز و میدان‌های غرب کارون دارد، در فاز اول می‌تواند 500 هزار بشکه افزایش تولید داشته باشد و ظرف یک سال آینده قابلیت این افزایش تا یک میلیون بشکه نیز وجود دارد. در پاسخ به پرسش دوم باید گفت: با تشدید تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت ایران، کشور‌های حوزه خلیج‌فارس ظرفیت صادراتی ایران را پر کردند، اما اکنون این کشورها همان‌گونه که وزیر نفت اعلام کرد، به ظرفیت تولیدی قبلی‌شان بازگشته‌اند. تنها مقاو‌مت‌هایی از سوی برخی از کشور‌های منطقه برای افزایش سهم ایران در بازار جهانی وجود دارد، اما این مقاومت به دلیل اراده ایران برای افزایش ظرفیت تولید و صادرات دوام چندانی نخواهد داشت. عربستان سعودی مجبور شده است با توجه به مشکلات اقتصادی و مالی کنونی، نفت خود را با تخفیف به مشتریان آسیایی بفروشد. وزیر خارجه عربستان رابطه تولید بالای نفت عربستان را با سیاست‌های این کشور در قبال ایران رد کرده و اعلام کرده است عربستان متعهد است تولید نفت خود را در سطح بالا نگه دارد. سازمان انرژی آمریکا وابسته به وزارت خزانه‌داری این کشور طی گزارشی تأثیرات لغو تحریم‌ها بر صادرات نفت و اقتصاد ایران را بررسی کرده است. این سازمان تأکید می‌کند تأثیر لغو تحریم‌ها بر بهبود اوضاع اقتصادی ایران در کوتاه‌مدت بسیار محدودتر از آنچه تصور می‌شد، خواهد بود؛ اما در گزارش سازمان انرژی آمریکا پیش‌بینی شده است با لغو تحریم‌های نفتی، ایران روزانه ۱/۳ میلیون بشکه نفت در سال 2016 تولید کرده و این میزان در سال 2017 نیز به ۶/۳ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
برجام نفتی برجام نفتی برجام نفتی