چشم‌انتظاری تا کی؟
مقام معظم رهبری در تبیین شعار سال، توجه به تولید داخل را موجب دور شدن کشور از شرطی شدن دانستند و با ابراز تأسف از بروز این حالت در چند سال اخیر فرمودند: «گره زدن روند حل مشکلات به تصمیمات دیگران موجب بروز بدترین مشکلات برای کشور می‌شود». در ادامه معظم له معتقدند: «این انتظار هیچ مشکلی را حل نکرده و نخواهد کرد و این نگاه باید کنار گذاشته شود. البته ایراد ندارد که کاری که عبور از خط قرمز نیست، انجام دهند اما نباید حل مسائل اقتصادی را به این کارها گره زد و افکار عمومی را شرطی کرد». متأسفانه این ایده بعد از خروج آمریکا از برجام فراگیر شد و الآن هم که تیم مذاکره‌کننده در حال انجام مأموریت هست، این نگاه در بین برخی از جریانات به‌وفور دیده می‌شود. در تبیین این نگاه چند نکته حائز اهمیت به‌صورت اجمال اشاره می‌شود.
نکات تحلیلی: 1- یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران که به‌ویژه در سال‌های اخیر مسئله‌ساز شده و بیش از همه بخش تولید داخلی را متأثر کرده است، چشم‌انتظاری دولت و مسئولان برای گره‌گشایی از مشکلات اقتصادی از برخی کشورها و مذاکرات خارجی است که نمونه بارز آن چشم دوختن دولت در سال‌های قبل به مذاکرات برجام بود و الآن هم که با تشدید تحریم‌ها عملاً این توافق بی‌خاصیت شده و ترامپ از برجام خارج شده منتظر دولت بایدن و ابتکارات برخی از دولت‌های اروپایی ماندن است. 2- گره زدن گشایش‌های اقتصادی به تسهیل روابط خارجی سم مهلک برای کشور است. بااین‌حال، متأسفانه حل بعضی از مشکلات اقتصادی در کشور طی سال‌های اخیر به عوامل برون‌زا گره‌خورده که این موضوع مغایر با منافع ملی است. در کنار ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی در کشور، اگر برای بخشی از موانع تولید همچون انحصار، قاچاق و یا واردات بی‌رویه، سیاست‌گذاری‌های مناسبی اتخاذ شود و مضاف بر آن در بخش نظارت و استانداردسازی، اقدامات مثبتی برداشته شود، خودبه‌خود به رونق تولید و اشتغال منجر خواهد شد و تداوم این وضعیت حتماً گشایش اقتصادی را در پی خواهد داشت.
نکته راهبردی: بااینکه چند سالی است شعارهای سال و جهت‌گیری‌های کلان اقتصادی به مسئله «درون‌زایی اقتصاد» توجه ویژه و خاصی داشته، اما حاکم نبودن این نگاه در دستگاه حکمرانی اقتصادی کشور، باعث بروز مشکلات جدی بر معیشت مردم شده است.