سوغات ارزی ایرانی‌ها در مسیر ترکیه
چندی پیش مراکز آماری ترکیه در گزارش‌های خود اعلام کردند، یک میلیون ایرانی در شش ماه نخست سال 2017 از این کشور دیدن کرده‌اند. این میزان که نوعی رکوردشکنی در سال‌های اخیر در میزان ورود گردشگران ایرانی به شمار می‌آید، کشور ما را در فهرست چهارمین مبدأ برتر گردشگرفرست ترکیه در نیمه نخست سال 2017 قرار داده است. به همین دلیل لازم است مشخص شود این میزان گردشگر چقدر ارز از کشور خارج و در کشورهای پیرامونی صرف می‌کنند. به نوعی می‌توان گفت، این حجم از گردشگر خروجی تا چه میزان برای ارزآوری کشور پیامدهای اقتصادی دارند؟ نگاهی به آمار گردشگران ایرانی سفر کرده به ترکیه در طول سال‌های مختلف بیان‌کننده نکات مهمی است.
در آغاز هزاره جدید میلادی، یعنی سال 2001 بالغ بر 327 هزار ایرانی در طول سال از این کشور همسایه دیدن کرده بودند. این رقم در سال بعد به 432 هزار نفر افزایش یافت و در سال‌های بعد نیز روندی صعودی را پیمود؛ به گونه‌ای که در سال 2005 این تعداد با افزایشی خارق‌العاده، به 957 هزار نفر رسید! در سال‌های بعد این رشد همچنان روند صعودی خود را حفظ کرد و در سال 2007 به بیش از یک میلیون نفر ارتقا یافت. با این همه، از سرعت رشد آن کاسته شد. در سال 2009 تعداد گردشگران ایرانی بازدیدکننده از ترکیه به یک میلیون و 383 هزار نفر رسید. در این میان، سال 2010 رشد چشمگیری در شمار گردشگران ایرانی بازدیدکننده از ترکیه رخ داد و تنها در طول یک سال، تعداد آنها بیش از نیم میلیون نفر افزایش یافت و به یک میلیون و 885 هزار نفر رسید.
در سال‌های 2011 و 2012 که همزمان با جهش نرخ ارز در ایران بود، تعداد گردشگران ایرانی ترکیه با کاهش چشمگیری روبه‌رو شد و در پایان سال 2012، یعنی در انتهای این دوره دو ساله، حدود 700 هزار نفر از گردشگران ایرانی این کشور کاسته شد. این تعداد تنها برای سال 2012 کاهشی حدود 693 هزار نفر در پی داشت. پس از آن، دوباره جریان گردشگری ایران به ترکیه تقویت شد و تا سال 2015 به یک میلیون و 700 هزار نفر رسید. در سال 2016 در پی ناآرامی‌های ترکیه تعداد گردشگران ایرانی وارد شده به این کشور به یک میلیون و 665 هزار نفر رسید تا آنجا که طی شش ماه نخست سال جدید، بیش از یک میلیون ایرانی از این کشور دیدن کرده‌اند. از سوی دیگر، براساس اطلاعات مندرج در گزارش مجمع جهانی اقتصاد، هر گردشگر که در سال 2013 وارد ترکیه شده، به طور میانگین مبلغی حدود 741 دلار در آن کشور خرج کرده و این میزان به ازای هر گردشگر خارجی در سال 2015 به 674 دلار رسیده است. به این ترتیب و با فرض اینکه گردشگران ایرانی همانند میانگین گردشگران جهانی ورودی به ترکیه رفتار کنند، با یک تخمین می‌توان فرض کرد که در سال‌های 2013 و 2015 مجموع گردشگران ایرانی که از ترکیه بازدید کرده‌اند، در سال 2013 مبلغی حدود 6/886 میلیون دلار و در سال 2015 مبلغی حدود یک میلیارد و 146 میلیون دلار به این کشور ارز فرستاده‌اند. این رقم هرچند قطعی نیست، اما چندان هم از واقعیت دور نیست و بسیار هنگفت است.