
ادغام و انحلالهای پیدرپی

یکی از عواملی که سبب شد دولتهای وقت به فکر ادغام دو سازمان باشند بهرهگیری از تجربه دیگر کشورها بود که بر اساس رویکرد تطبیقی از طریق بررسی دستاوردهای سایر کشورها به این نتیجه رسیدند که سازمان واحد میتواند در تصمیمات توسعهای بهتر عمل کند. نظر موافقان ادغام دو سازمان مستقل این بود که این طرح سبب میشود هزینههای اداری کاهش یابد و سازمان چابکتر و بهتر از گذشته میتواند وظایف خود را انجام دهد. در کنار این، مخالفان ادغام برای تفکیک وظایف این دو سازمان دلایلی را مطرح میکردند و تأکید داشتند کار و فعالیت دو سازمان از یک جنس نیست و ادغام آنها میتواند اجرای وظایف این دو سازمان را با مشکل روبهرو کند. همچنین به اعتقاد این گروه، ادغام سازمان مدیریت و برنامهریزی نه تنها سبب نمیشود که هزینههای اداری کاهش یابد؛ بلکه به دلیل تجربه سالهای گذشته میتواند هزینههای این سازمان را نیز افزایش دهد. از سوی دیگر برخی نیز معتقد بودند سطح کارشناسی دو نهاد یکسان نبوده و ادغام این دو گروه از افراد سبب تضعیف عملکرد سازمان برنامه و بودجه خواهد شد و برای تنظیم سیاستهای بودجهای به استقلال و بهرهگیری از کارشناسان برجسته نیاز است.
در پایان میتوان گفت اقتصاد ایران در سالهای اخیر ادغامها و انحلالهای فراوانی را از سر گذرانده است که برخی از آنها حالا ناکارآمدیشان ثابت شده است. رهبر معظم انقلاب پیش از این در سخنرانیهایشان ادغام وزارت صنایع و معادن و بازرگانی را مورد سؤال قرار دادند. وزارت صنعت، معدن و تجارت از ادغام این دو وزارتخانه متولد شده است. در حالی شورای عالی اداری رأی به تجزیه سازمان مدیریت و برنامهریزی به دو سازمان اداری و استخدامی و برنامه و بودجه داده است که ١٧ سال پیش(در سال ۱۳۷۹) این دو سازمان با استناد به لزوم کوچکسازی دولت و تجمیع تصمیمگیریها در حوزههای مرتبط با ادغام دو سازمان، سازمان مدیریت و برنامهریزی را تشکیل داد. اما این سازمان نتوانسته ثبات لازم را داشته باشد و با انحلال یا تغییر شکل در طول 17سال مواجه بوده و در نتیجه کارآیی این سازمان کاهش یافته، در حالی که سازمان مدیریت و برنامهریزی با هدف افزایش کارآیی و بهبود تصمیمگیریهای دولت، ایجاد شد. در صورتی که سازمانی این همه نوسان داشته باشد بعید است بتواند تصمیمات منطقی، علمی و بلندمدت را برای توسعه اقتصاد کشور اتخاذ کند. در این وضعیت اکنون فرصتی فراهم شده تا دو سازمان جدید کارشان را با جدیت پی گرفته و با ارتقای بهرهوری در ساختار جدید، تغییر و تحولی بنیادین ایجاد کنند.