راهاندازی اتاق عملیات
شناخت نقشههای دشمن، سیاستها، راهبردها، تاکتیکها و تکنیکهایی که برای رسیدن به اهداف خود به کار میبندد، از شروط لازم برای ناکام گذاشتن دشمن در رسیدن به اهداف است. بنابراین شناخت جنگ اقتصادی از نظر مفهوم و ماهیت، انواع و روشها، ابعاد و مؤلفهها از یک سو و آشنایی با ظرفیتها، توانمندیها و راهبردهای مقابله با این جنگ از سوی دیگر برای به شکست رساندن آمریکا در آخرین نبردی که علیه نظام اسلامی به راه انداخته از اهمیت فراوانی برخوردار است.
طرح خروج از برجام و فرمان بازگرداندن تحریمها در اردیبهشت سال 1397 را که در مخیله برخی از نخبگان و تحلیلگران و حتی دولتمردان یازدهم نمیگنجید، میتوان نقطه عطف اوج گرفتن جنگ اقتصادی دانست. بر اساس این فرمان، وزیر خارجه و وزیر خزانهداری آمریکا مکلف شدند، فوری همه تحریمهای وضع شده علیه ایران را که در چارچوب برجام لغو شده بودند، بازگردانند. وزارتخانه خزانهداری آمریکا به منزله «اتاق جنگ» این کشور طی صدور بیانیهای، فهرست تحریمهایی را که باید در دو بازه زمانی 90 و 180 روزه بازگردانده شوند، اعلام کرد.
پیش از اعلام خروج ترامپ و طرح بازگشت تحریمها، رهبر معظم انقلاب بار دیگر دولتمردان را به آماده شدن در برابر وضعیت جدید فراخواندند و فرمودند: «ببینید عزیزان من! دشمنان ما فهمیدهاند و دانستهاند که در جنگ سخت نظامی طرفی نخواهند بست. چند سال قبل از این، یک رئیسجمهور دیگر آمریکاـ که آن هم مثل این بداخلاق و بیربطگو و هجوگو بودـ یک چیزهایی گفت علیه ما. بنده در سخنرانی همان چند سال پیش گفتم آقاجان، دوران بزن در رو گذشته؛ بزنید، میخورید. میدانند این را؛ این را میدانند که اگر وارد درگیری و برخورد سخت و نظامی با ما بشوند، پایشان گیر میافتد. بله، به ما ضربه میزنند، امّا خودشان ممکن است چند برابر ضربه بخورند؛ این را فهمیدهاند. راهی که پیدا کردند، جنگ اقتصادی و جنگ فرهنگی و مانند اینها است. حالا بحث فرهنگی به کنار، [امّا] امروز آنچه مطرح است برای دشمنان ما، جنگ اقتصادی است. اتاق جنگ آمریکا علیه ما عبارت است از وزارت خزانهداری آمریکا که همان وزارت اقتصاد و داراییشان است؛ آنجا اتاق جنگ با ما است.»
(10/2/1397)
جنگ اقتصادی که آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده، ابعاد گوناگونی دارد که بررسی مهمترین حربهها و راهبردهای دشمن در این عرصه را میتوان در موارد زیر جستوجو کرد.
الفـ راهاندازی اتاق عملیات جنگ اقتصادی
آمریکاییها برای آنکه بتوانند در جنگ اقتصادی دست برتر را داشته و سازوکارهای اجرایی آن را پیاده کنند، به یک «اتاق عملیات جنگ اقتصادی» نیاز داشتند. این اتاق جنگ از سه نهاد مهم تشکیل شده است:
1ـ وزارت خزانهداری آمریکا
اولین نهاد که مهمترین آن به شمار میآید و نقش فرماندهی در جنگ اقتصادی را ایفا میکند، «وزارت خزانهداری آمریکا» است. وزارت خزانهداری یکی از نهادهای اجرایی دولت آمریکاست که برای تضمین امنیت مالی این کشور در سال ۱۷۸۹ تأسیس شد. این وزارتخانه امور مالی دولت فدرال ایالات متحده آمریکا را از طریق جمعآوری مالیاتها، پرداخت هزینهها، مدیریت امور پولی همچون انتشار اوراق قرضه، سکه و اسکناس و مدیریت حسابهای بانکی دولت و بدهیهای عمومی برعهده دارد. وزارت خزانهداری آمریکا برای انجام وظایف خود در زمینه مسائل مالی با سازمانهای فدرال آمریکا، دولتهای خارجی و نهادهای مالی بینالمللی همکاری میکند که در این میان تعامل بوروکراتیک و همکاری سازمانی با وزارت خارجه نیز بسیار چشمگیر و سازنده است. خزانهداری همچنین نقشی مهم و حیاتی برای تقویت امنیت ملی آمریکا از طریق اعمال تحریمهای گوناگون علیه دیگر کشورها بر عهده دارد.
وزارت خزانهداری آمریکا را میتوان بخشی از ساختار قدرت ایالات متحده دانست که فضای مالی، بانکی و پولی همه کشورهای جهان را مدیریت میکند. موضوع اصلی فعالیتهای وزارت خزانهداری را میتوان رصد بازیگرانی همچون جمهوری اسلامی ایران دانست که فعالیتهای سیاسی، اقتصادی و راهبردی آنان در داخل یا خارج از کشور میتواند بر امنیت و قدرت ایالات متحده تأثیر بگذارد و برای این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
مأموریت اصلی این بخش در جنگ اقتصاد جدید، شکلدهی ساختار تحریمهای بانکی و غیر بانکی، حفظ ساختار مذکور، اعمال تحریمهای اقتصادی و در نهایت تنبیه افراد و نهادهایی است که از این تحریمها تخلف میکنند. هدف اصلی وزارت خزانهداری، ایجاد فضای ناامن اقتصادی برای افراد و نهادهای هدف است. همانطور که «دیوید کوهن» یکی از مؤثرترین شخصیتهای وزارت خزانهداری در زمان اوباما که معمار اصلی تحریمهای ایران است، گفته است: «ما فضا را برای بازیگران نامشروع (دولتها، تروریستها یا مجرمان) بسیار سخت کردهایم که خودشان را در اقتصاد مشروع پنهان کنند. این دلیلی است که شفافیت مالی (ساخت، حفاظت و تقویت آن)، هسته اصلی مأموریت وزارت خزانهداری است.»
2ـ وزارت خارجه آمریکا
وزارت خارجه آمریکا یکی از مهمترین نهادهای قوه مجریه ایالات متحده این کشور است که در کنار وزارت خزانهداری قرار دارد و برمبنای الگوی همکاری بوروکراتیک سازمانی با وجود همه رقابتهای درونسازمانی از یک هماهنگی و تعامل ویژهای در اجرای سیاستهای خارجی برخوردار است. بر این مبنا تمامی قدرت دیپلماسی دستگاه سیاست خارجی آمریکا به همکاری خزانهداری میآید تا خواست آن را با دیپلماسی و مذاکره اجرا کند و خزانهداری نیز بر مبنای تعامل ساختاری بوروکراتیک تلاش دارد اهرم اجرایی همه سیاستهای اعلامی دستگاه سیاست خارجی باشد.
3ـ سازمان اطلاعات آمریکا(سیا)
نهاد دیگر درگیر جنگ اقتصادی علیه ایران، سازمان اطلاعات آمریکا (سیا) است. تمرکز اصلی این نهاد کشف روشهای پیچیده دور زدن تحریم است. اطلاعاتی که از طریق جاسوسی و امنیتی به دست میآید، در اختیار وزارت خزانهداری قرار میگیرد تا آن را بررسی کند و برخوردهای لازم صورت گیرد.