تلاش برای تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی
کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران در مدت چهار ماهه نخست امسال به ترتیب شامل؛ کشورهای چین با سه میلیارد و ۴۹۵ میلیون دلار، امارات متحده عربی با دو میلیارد و ۹۹۲ میلیون دلار، جمهوری کره با یک میلیارد و ۷۴ میلیون دلار، ترکیه با ۹۵۸ میلیون دلار و هند با ۸۹۱ میلیون دلار بوده است. از سوی دیگر عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی در چهار ماهه اول سال جاری به ترتیب شامل؛ چین به ارزش دو میلیارد و ۸۴۱ میلیون دلار، عراق با دو میلیارد و ۵۲ میلیون دلار ، امارات متحده عربی با دو میلیارد و ۳۷ میلیون دلار، جمهوری کره با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار و هند با ۹۲۶ میلیون دلار بوده است. بعد از شناخت شرکا نکته مهم کاهش صادرات، طبق برنامه‌های پیش‌بینی شده است. طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی از تجارت خارجی ایران در چهار ماهه ابتدایی سال جاری میزان صادرات کالاهای غیرنفتی با احتساب میعانات گازی با 5/9 درصد کاهش به 5/13 میلیارد دلار رسیده است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت با افزایش 24 درصدی به 8/15 میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب میزان تراز تجاری کشور در این مدت منفی 3/2 میلیارد دلار بوده است که نشان از کاهش 4/4 میلیارد دلاری تراز تجاری چهار ماهه در مقایسه با سال گذشته دارد. از سوی دیگر محصولات عمده صادراتی نیز «میعانات گازی» با 2315 میلیون دلار، «انواع پلی اتیلن» با 1113 میلیون دلار، «گازهای نفتی مایع‌شده» با 1067 میلیون دلار، «فرآورده‌های با حداقل 70 درصد نفت و روغن‌های نفتی» با 719 میلیون دلار و «منو و پلی الکل‌های اشباع شده» با 702 میلیون دلار در صدر کالاهای صادراتی قرار دارند و این آمار نشان‌دهنده این است که باز این میزان هم از مشتقات نفت است. در تقسیم‌بندی جزئی واردات هم باید گفت؛ با اینکه در بند هفت ابلاغیه رهبر معظم انقلاب درباره اقتصاد مقاومتی، ضریب امنیت غذایی آمده بود و یکی از مقوم‌های اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی است «برنج» با 602 میلیون دلار، «ذرت دامی» با 484 میلیون دلار، «دانه سویا» با 338 میلیون دلار و «شکر» با 278 میلیون دلار عمده محصولات وارداتی کشور در چهار ماه ابتدایی سال 1396 هستند که نشان‌دهنده پایین بودن خودکفایی در کالاهای اساسی غذایی است. همچنین به این نکته باید توجه داشته باشیم که قیمت دلاری هر تن کالای صادراتی غیر نفتی با احتساب میعانات گازی در حدود 357 دلار بوده است؛ اما هر تن کالای وارداتی با متوسط قیمت 1399 دلار وارد کشور شده است. بنابراین می‌توان گفت؛ محصولات صادراتی ایران در مقایسه با محصولات وارداتی از قیمت واحد بسیار کمتری برخوردارند و محصولات وارداتی حدود چهار برابر محصولات صادراتی قیمت دارند. روی هم رفته باید گفت؛ قریب به یک دهه است که به صادرات به طور جدی توجه شده، به طوری که میزان صادرات غیر نفتی که سال‌های پیش رقم ناچیزی بود، تا حدی رشد داشته است که توسعه صادرات؛ نشانگر دستیابی به بازارهای جدید و به نوعی کسب موفقیت در زمینه صادرات است؛ اما برای کسب موفقیت بیشتر همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند؛ باید بنگاه‌ها توانمند شوند. «اینکه می‌گویم بنگاه‌ها را باید توانمند کنیم به معنای حمایت صرف نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از اقدامات حمایت از برنامه‌های بنگاه‌ها، برون‌سپاری کارها، بهبود فضای کسب و کار، رونق فضای تجارت داخلی و ایجاد زمینه‌های حضور بخش خصوصی در رقابت‌های بین‌المللی است.»