افزایش یارانه نقدی ممنوع
پیشبینیها حکایت از آن دارد که موضوع افزایش یارانهها در بحبوحه تبلیغات انتخاباتی(همانگونه که برخی حتی پیش از نامنویسی بیان کرده بودند) جدی شود. با توجه به اینکه مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۵ این بود که 24 میلیون نفر از اقشار برخوردار از فهرست یارانه بگیران حذف شوند؛ از این رو طرح افزایش مبلغ یارانه که برخی نامزدها وعده افزایش آن را میدهند، غیر کارشناسی است؛ زیرا با کاوش در ادبیات یارانه در جهان متوجه خواهید شد که تمامی چهارچوب نظری مطرح در این زمینه مبنی بر ارائه کمکهای مالی به بخشهایی، نظیر کشاورزی، صنایع، آموزش، درمان و… آن هم به قشر خاصی از جامعه یا به منظور افزایش تولید یا حفظ و انباشت میزان سرمایه انسانی بوده است. کدام جایگاه علمی در اقتصاد، دادن پول نقد را به قشر وسیعی از جامعهای که با مشکل رکود تورمی مواجه است، توصیه میکند؟
از مهمترین دلایلی که به شکست طرح اصلاح یارانههای سوخت در 17 کشور، مانند نیجریه، غنا، مکزیک، فیلیپین، اوگاندا و یمن در دهه اول قرن بیستویکم منجر شد، عدم اطلاعرسانی و نبود سازوکار آگاهسازی مناسب مردم بود. طرح هدفمندی یارانهها به منظور بهینهسازی مصرف سوخت و هدایت صنایع تولیدی به سمت تولید محصولات با کیفیت و قابل رقابت در بازارهای جهانی صورت گرفت. این طرح افزون بر کاهش اختلاف طبقاتی، با هدف جلوگیری از قاچاق این ماده ارزشمند انجام شد؛ چرا که پایین بودن هزینه سوخت در کشور و مصرف نادرست آن از سوی مردم و صنایع، موجبات قاچاق این ماده را فراهم کرده بود. با افزایش قیمت حاملهای انرژی و حذف یارانه از اقلام مصرفی، چون گندم، برنج و شکر بالطبع درآمدی نصیب دولت میشد که مقرر شد بخشی از این منابع صرف تأمین هزینه دادن یارانه نقدی به مردم شود و بخشی دیگر نیز به تولیدکنندگان و دولت برای جبران افزایش مخارجشان داده شود. این چارچوب کلی مدنظر دولت بود که خیلی سریع و به فاصله تقریبی دو سال پس از بررسیهای کارشناسی در دولت دهم به اجرا درآمد. حال پس از گذشت چند سال از اجرای نظام هدفمندی یارانهها، به نظر میرسد کشور به ایجاد زیرساختهای تولیدی نیاز دارد و ضروری است پولها صرف ایجاد بستر تولید شوند تا بتوان چارهای اساسی برای مشکل مردم طراحی کرد.
با افزایش تولید رفته رفته درآمد بین اقشار جامعه توزیع میشود و همراه آن سطح قیمتها افت میکند و کشور از منجلاب رکود بیرون میآید. چنین فرایندی لازمه ارائه طرحی بلندمدت و دقیق بوده و صبوری مسئولان را میطلبد. در حال حاضر، طرح هدفمندی یارانهها به اصلاح نیاز دارد. به این ترتیب، با توجه به کسریهای پیدرپی دولت برای اجرای این طرح، در گام نخست کوک کردن جامعه هدف این طرح باید مد نظر قرار گیرد. همچنین، گروههای خاصی مانند فقیران نیازمند به آموزش، بهداشت و درمان باید شناسایی شوند و پرداخت یارانهها بر این افراد متمرکز شود. تحت این شرایط هم از مخارج دولت کاسته شده و هم یارانهها به گونهای صحیح در جامعه توزیع میشوند.